tr?id=505297656647165&ev=PageView&noscript=1 Przyczynienie się do wypadku - czym jest i jak działa?
NAS Analytics TAG
NAS Analytics TAG
Advertisement
NAS Analytics TAG
NAS Analytics TAG
NAS Analytics TAG

Przyczynienie się do wypadku - czym jest i jak działa?

Autor: Andrzej Gryczka 2010.07.14, 16:27 4 Drukuj

Bardzo często w decyzjach o wypłacie odszkodowania z ubezpieczenia OC pojawia się element zmniejszający wysokość odszkodowania tzw. przyczynienie, które jest nadużywane przez towarzystwa ubezpieczeniowe szczególnie w stosunku do pieszych i motocyklistów, powodując wymierne straty majątkowe.

Czym jest przyczynienie?

Jest to instytucja prawa cywilnego, która dopuszcza zmniejszenie obowiązku naprawienia szkody (wypłaty odszkodowania), jeżeli poszkodowany swoim zachowaniem lub brakiem działania przyczynił się do powstania szkody lub zwiększenia jej rozmiarów. Przy ustalaniu stopnia przyczynienia należy brać pod uwagę okoliczności sprawy, w szczególności stopień winy obu stron (art. 362 k.c.).

Powstało kilka poglądów w doktrynie prawniczej stanowiących o sposobie interpretowania w/w przepisów. Można natomiast wszystkie te poglądy sprowadzić do stanowiska, że przyczynienie istnieje wtedy, gdy poszkodowany narusza jakiś model zachowania, normy prawne i ma to związek z powstaniem szkody lub zwiększeniem jej rozmiarów.

Rodzaje przyczynienia?

Z w/w przepisu wynika, że ustawodawca przewidział dwa rodzaje przyczynienia się poszkodowanego:

1. Przyczynienie się do powstania szkody – sytuacja, w której zachowanie poszkodowanego było elementem mającym wpływ na sam fakt zaistnienia szkody (wypadku).

Przykład: wymuszenie pierwszeństwa przez kierującego samochodem, w sytuacji gdy motocyklista przekroczył prędkość i miało to wpływ na zaistnienie wypadku.

W tym miejscu trzeba wskazać na bardzo ciekawy przykład przyczynienia, pomimo braku istnienia bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy zachowaniem się poszkodowanego, a powstaniem szkody. Chodzi o sytuację, w której poszkodowany decyduje się na jazdę z osobą będącą pod wpływem alkoholu, bądź środków odurzających. W takim przypadku przyjmuje się, że poszkodowany podejmując decyzję o wspólnej jeździe pojazdem godzi się na skutki, jakie może to za sobą pociągać. Sądy są w takich przypadkach bardzo rygorystyczne i ustalają przyczynienie rzędu nawet 50-60%. 

2. Przyczynienie się do zwiększenia rozmiarów szkody – sytuacja, w której zachowanie poszkodowanego, bądź brak takiego zachowania miało wpływ na zwiększenie się już powstałej szkody.

Przykład: jazda bez kasku i uraz głowy w następstwie wypadku, za którego spowodowanie wyłączną winę ponosi inny kierujący.

Kiedy możemy mówić, że mamy do czynienia z przyczynieniem?

Pierwszą rzeczą jaką powinniśmy zrobić, aby ocenić czy mamy do czynienia z przyczynieniem to ustalenie, czy istnieje adekwatny związek pomiędzy zachowaniem się poszkodowanego, a powstałą szkodą lub zwiększeniem jej rozmiarów. Oczywiście prawo znowu funduje nam kilka teorii i wywodów na ten temat, jednak dla nas najistotniejsze jest ustalenie, czy gdyby nie dany fakt (przyczyna) wystąpiłby inny fakt (skutek).

W naszej rzeczywistości towarzystwa ubezpieczeniowe bardzo rzadko dokonują pełnej i rzetelnej analizy okoliczności sprawy pod kątem ustalenia związku przyczynowego, ograniczając się tylko i wyłącznie do wskazania nagannego zachowania poszkodowanego.

Przykład: przywołana wcześniej jazda bez kasku stanowi wykroczenie (przyczynę), jednak jaki ma wpływ na złamania nogi przez motocyklistę w wypadku (brak skutku).

Ważne: zgodnie z regułą ciężaru dowodu (art. 6 k.c.), to na osobie (podmiocie), który powołuje się na przyczynienie poszkodowanego, ciąży obowiązek udowodnienia, że takie przyczynienie istnieje.

Jakie kryteria bierze się pod uwagę przy ustalaniu przyczynienia?

Przepis wskazuje, że przy określaniu przyczynienia, należy brać pod uwagę okoliczności sprawy, w szczególności winę obu stron. Wśród okoliczności wymienia się:

  • możliwość postawienia poszkodowanemu zarzutu naruszenia określonych reguł postępowania,
  • możliwość postawienia zarzutu subiektywnej nieprawidłowości w zachowaniu się poszkodowanego,
  • ciężar tych naruszeń oraz ich konfrontację z zarzutami jakie mogą być postawione osobie odpowiedzialnej,
  • charakter pobudek jakimi kierował się poszkodowany, podejmując pewne działania, które przyczyniły się do powstania szkody (np.: pobudki altruistyczne).

Co do winy, to należy zacząć przede wszystkim od ustalenia jej rodzaju, a mianowicie czy mamy do czynienia z winą umyślną, czy nieumyślną. Określenie stopnia winy możliwe jest oczywiście tylko w przybliżeniu, a przy badaniu winy poszkodowanego należy stosować łagodniejsze kryteria staranności.

Jak oblicza się wielkość przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody lub zwiększenia jej rozmiarów?

Na wstępie należy podkreślić, iż ustalenie stopnia przyczynienia się poszkodowanego jest co do zasady wyłączną domeną sądów, a zaczerpniętą przez towarzystwa ubezpieczeniowe.

Ścisłe ustalenie rozmiaru przyczynienia się w większości przypadków nie będzie możliwe, a rozstrzygnięcia będą mniej lub bardziej arbitralne. Orzecznictwo sądów powszechnych ogranicza się tylko i wyłącznie do wskazania ogólnych wskazówek.

Należy badać ciężar ujawnionych faktów, okoliczności, które łącznie spowodowały szkodę. Próbuje się dociec, które z nich przeważyły. W niektórych przypadkach rozstrzygnięcie wymaga wiedzy specjalistycznej i wtedy należy skorzystać pomocy biegłych.

Jeśli chodzi o określenie stopnia przyczynienia, to najczęściej ustala się je w postaci określonego ułamka lub %. Niekiedy zmniejszenie może polegać na odliczeniu pewnej sumy lub pominięciu niektórych składników odszkodowania.

Ważne: przyczynienie nigdy nie może prowadzić do całkowitego zniesienia obowiązku odszkodowawczego.

Podsumowując, należy wskazać, że instytucja sama w sobie ma dobrą konstrukcję prawną i uwzględnia prawa podmiotów zobowiązanych do odszkodowania, jednak jest stanowczo nadużywana bez wyraźnego powodu i przesłanek. Jest to szczególnie widoczne w działce odszkodowań, czego zapewne wielu z nas doświadczyło.

Dlatego ważne jest aby pamiętać o kilku podstawowych rzeczach:

  • to nam, jako poszkodowanym muszą udowodnić, że przyczyniliśmy się do wypadku,
  • towarzystwa ubezpieczeniowe mają obowiązek uzasadnić swoją decyzję i wskazać na okoliczności, które zdecydowały o takim, a nie innym rozstrzygnięciu,
  • przyczynienie z mocy prawa ma zastosowanie tylko do ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej (OC), a w ubezpieczeniach AC i NNW tylko wtedy, jeżeli strony ustalą tak w umowie (w rzeczywistości nie spotka się takich rozwiązań).
  • zawsze możemy wystąpić o ochronę swoich praw do sądu, ewentualnie instytucji okołoubezpieczeniowych.

Na naszej liście publikacji związanych z prawami i odszkodowaniami znajdują się:

1. Odszkodowania dla motocyklistów - co i jak?
2. Jakie prawa mi przysługują w trakcie dochodzenia prowadzonego przez policję i prokuraturę?
3. Kiedy mogę wystąpić o odszkodowanie? Czy muszę czekać na zakończenie postępowania karnego?
4. Co mi się należy, gdy wypadek był nie z mojej winy?
5. Jakie mogę uzyskać odszkodowania, kiedy to ja jestem sprawcą wypadku?
6. Odszkodowanie za śmierć osoby bliskiej w wypadku.
7. Kłopoty z wyceną uszkodzonego motocykla.
8. Jakie odszkodowanie mi się należy, kiedy wypadek komunikacyjny zdarzył się w godzinach pracy?
9. Zadośćuczynienie za ból i doznaną krzywdę.
10. Na co zwracać uwagę przy zawieraniu umowy ubezpieczenia? Jak wybrać dobre ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków.
11. Czy potrzebny jest mi profesjonalny pełnomocnik w procesie uzyskiwania odszkodowania?
12. Przyczynienie się do wypadku – czym jest i jak działa?

Byłeś ofiarą wypadku? Wypełnij nasz formularz i sprawdź, jakie odszkodowanie Ci przysługuje oraz jak je uzyskać.

Advertisement
NAS Analytics TAG

NAS Analytics TAG
Zdjęcia
NAS Analytics TAG
Komentarze 3
Pokaż wszystkie komentarze
Dodaj komentarz

Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. Ścigacz.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. Jeżeli którykolwiek z komentarzy łamie regulamin , zawiadom nas o tym przy pomocy formularza kontaktu zwrotnego . Niezgodny z regulaminem komentarz zostanie usunięty. Uwagi przesyłane przez ten formularz są moderowane. Komentarze po dodaniu są widoczne w serwisie i na forum w temacie odpowiadającym tematowi komentowanego artykułu. W przypadku jakiegokolwiek naruszenia Regulaminu portalu Ścigacz.pl lub Regulaminu Forum Ścigacz.pl komentarz zostanie usunięty.

Polecamy

NAS Analytics TAG
.

Aktualności

NAS Analytics TAG
reklama
NAS Analytics TAG

sklep Ścigacz

    NAS Analytics TAG
    na górę