Sprzedajesz motocykl kuzynowi? Oddajesz maszynę synowi za symboliczne parę stówek? Myślisz, że to tylko rodzinne przekazanie i nikt się nie przyczepi? Nic bardziej mylnego.

W świetle prawa taka transakcja to nadal sprzedaż i choć brzmi swojsko i nieformalnie, ma bardzo formalne konsekwencje. Nawet jeśli oddajesz motocykl siostrze, ojcu czy szwagrowi, obowiązują cię te same przepisy, jakbyś wystawił ogłoszenie na portalu i sprzedał go nieznajomemu.

Każda wymiana rzeczy za pieniądze to umowa cywilnoprawna i niezależnie od stopnia pokrewieństwa czy ceny, musi być odpowiednio udokumentowana. Nie spiszesz umowy? Urzędnik może uznać, że próbujesz ukryć dochód albo, co gorsza, ominąć podatek od darowizny. Nawet jeśli motocykl jest gruchotem i poszedł za grosze, to bez papierów sprawa śmierdzi na odległość.

Brak umowy to również poważne ryzyko dla kupującego. Bez niej nie będzie żadnych podstaw do roszczeń, a przy próbie dalszej sprzedaży pojawi się problem z udowodnieniem własności. Do tego dochodzi kwestia podatku PCC. Jeśli wartość przekracza 1000 zł - a niemal każdy motocykl przekracza - należy zapłacić 2 proc. od ceny zakupu i złożyć deklarację PCC-3 w ciągu 14 dni od zawarcia umowy. Nie zrobisz tego? Urząd Skarbowy może nie tylko naliczyć podatek z odsetkami, ale dorzucić solidną karę za niedopełnienie formalności.

Wielu próbuje grać na skróty, "sprzedając" motocykl dziecku czy bratu bez umowy, ustnie, bez zgłoszenia. Taki patent często działa... do czasu. Fiskus potrafi wracać do takich tematów przy okazji kontroli, analizy majątku albo innej sprawy, i wtedy przygoda kończy się bardzo nieprzyjemnie. Jasne, nie musi do tego dojść, ale taka ewentualność istnieje.

A co z sytuacją, gdy wartość w umowie jest mocno zaniżona? Też nie przejdzie bez echa. Urzędnik może stwierdzić, że doszło do świadomego oszustwa podatkowego i domagać się dopłaty wraz z odsetkami. W najgorszym przypadku w grę wchodzą grzywny albo nawet odpowiedzialność karna, jeśli zatajenie dochodu było celowe.

Jest jednak furtka. To darowizna. Jeśli pojazd dostaniesz od najbliższej rodziny, czyli żony, dziecka, rodziców, dziadków, wnuków, rodzeństwa czy nawet ojczyma lub macochy - i wartość nie przekracza 36 120 zł w ciągu pięciu lat, nie płacisz podatku. Ale uwaga, by skorzystać ze zwolnienia, musisz zgłosić darowiznę do Urzędu Skarbowego w ciągu sześciu miesięcy na druku SD-Z2. Spóźnisz się? Pojazd zostanie opodatkowany jak każda inna transakcja, bez względu na więzy krwi.

Dostajesz motocykl od teścia, teściowej, zięcia czy synowej? Ulga cię nie obejmuje. W ich przypadku zawsze zapłacisz podatek, bez względu na wartość pojazdu.

Warto pamiętać, że fiskus to instytucja, która ma ściągać podatki, a "rodzinne sprawy" go nie interesują. Jedynie zgłoszenia lub podatki w ich obrębie.