Ścigacz.pl

Każdy kraj lub region świata ma standard, który reguluje przepisy dotyczące bezpieczeństwa kasków dla motocyklistów. Niektóre części norm są wspólne, podczas gdy inne są specyficzne dla określonych regionów. Istnieją również niezależne standardy. Którym normom właściwie podlegamy, na czym polegają różnice?

Na świecie obowiązuje wiele standardów. Warto zauważyć, że niektóre mają zasięg wykraczający daleko poza granice krajów, które je ustanowiły. Na przykład dla Unii Europejskiej - ECE 22.06, USA - DOT, Kanady - CSA CAN3-D230-M85, Japoni - SG lub JIS, Australi - AS 1698-2006, Nowej Zelandii - NZ 5430, Brazylii - NBR 7471, Indii - IS 4151, Tajwanu - CNS, Korei - KS G 7001, Malezji - SIRIM, Tajlandii - TIS, Singapuru - PSB, i tak dalej.

Jaki standard w Polsce?

W naszym obszarze to Europejska Komisja Gospodarcza Organizacji Narodów Zjednoczonych (UN ECE) ustanowiła standard bezpieczeństwa kasków dla regionów, które obejmuje. Regulacja nazywa się ECE 22.06. Warto wspomnieć, że standard ten wprowadzono w 2021 roku po niemal dwudziestu latach obowiązywania poprzedniego. OD czerwca ubiegłego 2022 testy są przeprowadzane wyłącznie zgodnie z nową, bardziej wymagającą normą, a od 3 czerwca bieżącego roku produkcja kasków w standardzie 22.05 nie będzie już dozwolona.

O nowych zasadach certyfikacji wiedzieliśmy od 2020 r. Celem zmian jest poszerzenie zakresu testów zderzeniowych. Zwiększyła się liczba miejsc, w których zostały zamontowane czujniki, a skorupy są badane przy różnych prędkościach. Zdarzało się bowiem, że paradoksalnie kaski radzące sobie z uderzeniami przy dużej prędkości, wykazywały się dużą sztywnością przy niskiej i stanowiło to zagrożenie dla użytkowników. Testom poddano również siłę rotacyjną przy uderzeniach dynamicznych. Wizjer musi wytrzymać uderzenie stalowej kulki o średnicy 6 mm i masie 0,86 g, która uderzy w niego z prędkością 60 m/s.

Kolejna zmiana to poddanie badaniom akcesoriów przeznaczonych do danego modelu kasku. To oznacza, że zanim producent wprowadzi do sprzedaży interkom dla określonego modelu kasku, będzie musiał sprawdzić, czy nie zagraża on bezpieczeństwu użytkownika. Testujący sprawdzają również blendy, a kaski szczękowe przechodzą badania zarówno w pozycji zamkniętej, jak i otwartej. Norma ECE 22.06 określa też, kiedy wizjer można określić jako "anti-fog" i staje się tak, jeśli widoczność nie spada poniżej 80 proc. w ciągu 20 sekund od zaparowania. Blendy i przyciemniane wizjery muszą mieć przepuszczalność światła na poziomie minimum 80 proc.

Proces testowania

Proces testowania kasków jest bardzo wszechstronny, ale przede wszystkim modele są testowane w partiach, a nie tylko próbkowane. Z tego powodu ECE 22.06 jest jednym z głównych standardów obecnie uznawanych i przestrzeganych przez ponad 50 krajów, co oznacza, że obowiązuje nie tylko w Unii Europejskiej, ale również poza nią.

Warto przy okazji przypomnieć, że Europejska Komisja Gospodarcza jest jedną z komisji regionalnych ONZ powołaną do życia tuż po II wojnie światowej w celu odbudowy powojennej Europy. Siedzibą UECE jest Genewa. Organizacje certyfikujące kaski mają odmienne metody, co prowadzi do tego, że amerykańska norma nie jest honorowana w Europie, zaś europejska w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Różnica pomiędzy głównymi standardami, czyli DOT i ECE, polega na zastosowaniu trzech modeli kształtów głów w DOT i ośmiu w ECE. Ponadto norma ECE przewiduje pojedyncze badanie odporności. W USA i Kanadzie kaski poddawane są testom dwa razy  - odporność na upadek.

Niezależne standardy

Czasami spotykamy się również z niezależnymi standardami. Warto wiedzieć, że podczas gdy większość krajów i regionów stosuje standardy dostosowywanie lub ustanowione przez odpowiednie organy rządowe, istnieją również prywatne i niezależne organizacje, które mają własne oceny i normy dotyczące bezpieczeństwa kasku. Należą do nich m.in. SHARP, ACU Gold, BSI i SNELL.

Co ciekawe, na przykład norma SNELL jest bardziej restrykcyjna niż ECE i DOT i zapewnia bardzo wysoki stopień ochrony. Normą zawiaduje od czasu powstania w latach 50. fundacja SNELL. Z kolei SHARP to w rzeczywistości brytyjski system tamtejszego Departamentu Transportu. Warto dodać, że brytyjski system Safety Helmet Assessment and Rating Programme (SHARP) testuje kaski, które są zakupione w sklepie, a nie wysłane do organizacji przez producenta.

Z kolei SNELL i ACU Gold testują skorupy w procesach specyficznych dla sportów motocyklowych, w tym wyścigów, jazdy kartingowej, a nawet dziecięcych sportów motocyklowych. Tym samym normy są bardziej wyśrubowane i trudniej je spełnić, ale dzięki temu przekraczają również granice swoich macierzystych krajów lub organizacji. Co to oznacza?

Dla przykładu naklejka certyfikatu SNELL oznacza, że kask będzie mógł być używany na każdym wyścigu lub wyścigach motocyklowych w USA. Z powodu bardziej rygorystycznych zasad badań niektórzy użytkownicy wolą również używać kasków certyfikowanych przez SNELL podczas normalnej jazdy.

Jazda bez kasku?

Stany Zjednoczony są doskonałym przykładem, w jaki sposób normy kasków mogą się różnic w poszczególnych regionach i dlaczego nie mówimy w przypadku certyfikatów po prostu o przyjętych standardach w danych państwach i krajach. W większości stanów USA można legalnie jeździć na motocyklu bez kasku, o ile ma się ukończone 21 lat. Tylko 18 stanów i Dystrykt Kolumbia (na 50) ma prawo dotyczące kasków motocyklowych, które wymaga, aby wszyscy kierowcy nosili kaski.

 Zdecydowana większość władz stanowych nie wprowadza nakazu, ponieważ traktuje go jako naruszenie podstawowej zasady wolności jednostki. Część władz w poszczególnych regionach USA  w ostatnich latach uchyliło prawo obowiązku używania kasku. Jednak nawet w tych stanach prawo nakazuje motocyklistom noszenie kasków jeśli są poniżej określonego wieku, lub jeśli nie ukończyli wymaganych kursów albo jeśli… nie mają ubezpieczenia.

Istnieją również państwa, które nie wymagają od swoich obywateli używania kasków, albo regiony lub nacje, które z takiego obowiązku są wyłączone, np. Sikhowie w Indiach. Znana jest sprawa społeczności Sikhów mieszkających w Kanadzie, którzy od lat starają się o zmianę ustawy o ruchu drogowym umożliwiająca jazdę wyznawców sikhizmu bez kasków, a jedynie w… tradycyjnych turbanach. Co ciekawe, udało im się uzyskać to prawo już w trzech kanadyjskich prowincjach: Manitobe, Kolumbii Brytyjskiej i Albercie. Swoją drogą, akurat walka grupy religijnej wywodzącej się z indyskiego Pendżabu dotyczy też sztyletu, który symbolizuje gotowość do obrony słabszych. Sikhowie chcą go nosić zawsze i wszędzie, co z oczywistych względów jest bardzo problematyczne, np. na lotniskach.  

W Europie musisz mieć kask

W Europie wszystkie kraje wymagają od użytkowników silnikowych jednośladów noszenia kasków. Brak obowiązku dotyczy jedynie rowerów, ale w niektórych przypadkach obejmuje także inne pojazdy. Na Cyprze, w Danii, Wielkiej Brytanii i Rumunii z obowiązku noszenia kasków zwolnieni są kierowy lekkich i ciężkich trójkołowców oraz czterokołowców. W Estonii ze rozwianymi włosami mogą jeździć kierowcy skuterów i motorowerów, ale pod warunkiem, że skończyli 16 lat.

Z kolei we Włoszech często spotyka się kierowców bez kasków, mimo że są obowiązkowe. Swoją drogą w słonecznej Italii przepisy zostały kilka lat temu zaostrzone i obowiązuje całkowity zakaz jazdy w kasku typu orzech. Za to wykroczenie można dostać mandat do 300 euro.

Dodajmy jeszcze, że również jazda na rowerze, u nas możliwa bez kasku, jest w wielu krajach zabroniona bez skorupy na głowie. Szczególne przepisy w tej materii obowiązują w Liechtensteinie i Szwajcarii. Górskie państwa Europy nie wymagają od obywateli używania kasku podczas jazdy rowerem, o ile nie jadą powyżej 20 km/h. Z kolei na Malcie kask musi posiadać również dziecko podróżujące w foteliku bezpieczeństwa za rowerzystą.

W wielu sklepach internetowych można zakupić pochodzące z importu kaski, na dodatek w doskonałych cenach. Warto pamiętać, że często są to modele bez certyfikatu ECE 22.05 lub 22.06, czyli niedozwolone do jazdy w Europie. Chodzi zresztą nie tylko o kaski motocyklowe. Gdybyś chciał się przejechać na żywym koniu, a nie mechanicznym, musisz mieć na głowie kask z europejską norą bezpieczeństwa - aktualnie jest nią VG1.

Co to jest multihomologacja?

Oczywiście brak europejskiej normy bezpieczeństwa nie oznacza, że kask jest niebezpieczny, bo może przecież posiadać wymienione, alternatywne certyfikaty. Co wtedy? Kask z homologacją DOT  może być używany na Starym Kontynecie, jeśli obok DOT posiada oznaczenie ECE 22.06. To inaczej multihomologacja.

Na koniec jeszcze jedna sprawa, o której możesz nie zdawać sobie sprawy. Według niektórych szacunków nawet 30 do 40 procent motocyklistów może używać i jeździć w kaskach, które nie spełniają norm pomimo faktu, że mają stosowne oznaczenia. Ale to temat na osobny artykuł.