Ścigacz.pl

Dlaczego w motocyklu dodajesz gazu, odkręcając manetkę? Odpowiedź jest szokująca i sięga czasów, gdy świat był napędzany parą. Obsługa gazu przy pomocy kontrolowanej dłonią manetki okazała się przypadkowym, ale bardzo trafionym pomysłem i przez dziesiątki lat, które upłynęły od roku 1885, nikt nie zaproponował motocyklistom niczego lepszego.

Jako pierwszy motocykl jest uznawany "Reitwagen", czyli z niemiecka "jeżdżąca karoca", zbudowany przez Gottlieba Daimlera i Wilhelma Maybacha. Ale to nieprawda! Pierwszy motocykl był parowy i zbudował go w roku 1867 roku Amerykanin, Sylvester Howard Roper. Jak widać prawie 20 lat zajęło Niemcom zainteresowanie się wynalazkiem Ropera i zajęcie się własnym projektem roweru z silnikiem.

Co ciekawe, Daimler i Maybach w ogóle nie byli zainteresowani rowerami i motocyklami. Do dzisiaj ich firma, czyli Mercedes, nie produkuje motocykli i w ogóle nie ma takich planów, poza przypadkowymi, szalonymi pomysłami zakupu MV Augusty, zrealizowanymi przez wyjątkowo kreatywnych specjalistów od rozwoju Daimler AG w roku 2014. Daimler i Maybach pracowali nad silnikami samochodowymi i męczyło ich budowanie atrap ogromnych samochodów, by móc swoje wynalazki przetestować. Dlatego postanowili tymczasowo wkładać silniki do rowerów i w ten sposób niższym kosztem testować swoje konstrukcje.

Ponieważ pierwszy motocykl Ropera był parowy, więc logicznym wydawało się oparcie projektu testowych rowerów z silnikiem spalinowym na tym, co wcześniej osiągnął Roper. Maszyny parowe miały mnóstwo pokręteł, przy pomocy których otwierano i zamykano dopływ pary do różnych modułów maszyn prawych. Dlatego też manetka, którą można kręcić by zwiększyć i zmniejszyć dopływ paliwa do silnika była pierwszym rozwiązaniem, które nasunęło się Daimlerowi i Maybachowi. Pierwszy motocykl z silnikiem spalinowym miał więc na kierownicy manetkę, która była odpowiednikiem kurków, sterujących dopływem pary w maszynach parowych.

To rozwiązanie zostało podłapane przez innych konstruktorów motocykli, a z czasem okazało się ono bardzo trafione. Ponieważ motocyklem nie kieruje się, kręcąc kierownicą w kierunku skrętu (jak w samochodach czy innych czterokołowcach, na przykład quadach), lecz stosując przeciwskręt, to manetka pod prawa dłonią na kierownicy okazała się bardzo trafionym oraz wygodnym rozwiązaniem i w tej postaci przetrwała do dziś.

Kiedy pojawiły się quady, to opieranie się na przeciwskręcie przy kierowaniu pojazdem przestało być możliwe. Żeby skręcić koła quada, potrzebny był już pełny ruch kierownicą, zapewniający odpowiednie skręcenie kół. W takich warunkach kontrolowanie poziomu okręcenia jednej z rączek kierownicy zaczęło być problematyczne i kierowcy quadów zaczęli stosować dźwignie pod prawym kciukiem. Takie rozwiązanie w motocyklach, zwłaszcza tych o dużej mocy, okazało się jednak zbyt niebezpieczne. Dużo łatwiej kontrolować pozycję dłoni w ruchu obrotowym wokół manetki, niż pozycję kciuka. W szczególności kciukiem dużo łatwiej w pełni otworzyć przepustnicę, co w motocyklach o niewielkiej masie i dużym momencie obrotowym prowadzi do podnoszenia przodu, przez co łatwo o utratę kontroli nad pojazdem. W efekcie gaz pod kciukiem został tylko w quadach i małych motocyklach, które jeżdżą z mniejszymi prędkościami i w których potrzeba mocniej kręcić kierownicą.

Podsumowując, motocykle mają manetkę gazu w postaci kręcącej się prawej części kierownicy dlatego, że takie rozwiązanie pojawiło się w motocyklu, uchodzących za pierwszy skonstruowany i będący inspiracją dla pierwszych producentów motocykli, takich jak Excelsior Motor Company z Wielkiej Brytanii, która w roku 1896 rozpoczęła produkcję pierwszych komercyjnych motocykli. Wcześniej kręcące manetki do sterowania dopływem pary miały maszyny parowe, a pierwszym rowerem z silnikiem był parowy rower Ropera. Prawdopodobnie to właśnie maszyny parowe i ich związek z pierwszym mechanicznym jednośladem naprowadziły Daimlera i Maybacha na manetkę jako narzędzie do kontrolowania dopływu paliwa do silnika spalinowego w ich eksperymentalnym spalinowym rowerze. Tak więc przypadek sprawił, że manetka trafiła do motocykli, a potem przyzwyczajenie oraz jej dobre sprawdzanie się w motocyklach ze względu na stosunkowo małe wychylenia kierownicy podczas jazdy sprawiły, że nikt nigdy tego rozwiązania nie zmienił.