Motocykle Aprilia, to ju¿ 80 lat! Historia i fakty, o których ma³o kto wie
Powiedzenie, że włoska marka Aprilia jest u nas mało znaną i ma status marki egzotycznej byłoby dużą przesadą, jednak na co dzień nie zdajemy sobie sprawy z ogromnego dorobku włoskiej marki. Warto więc go przypomnieć.
Tuż po zakończeniu II Wojny Światowej w Noale nieopodal Wenecji kowal Alberto Beggio otworzył własną firmę, w której zajął się produkcją rowerów. Ambicją Alberto było, by jego rowery charakteryzowały się najwyższą jakością wykonania. Za inspirację do nazwy przedsiębiorstwa posłużył samochód Alberto - Lancia Aprilia Berlinetta Aerodinámica. Nadwozie samochodu zaprojektowane przez Battistę "Pinin" Farinę i przetestowane w tunelu aerodynamicznym nadawało tej Lancii ekskluzywny charakter. Chcąc, by wyroby Alberto kojarzyły się z tym co najlepsze, nadał on swojej firmie nazwę Aprilia.
Syn założyciela firmy Ivano odziedziczył po ojcu zamiłowanie do jakości i od młodych lat pracował w przedsiębiorstwie ojca. Jednoślady jednak interesowały go tylko wtedy, gdy posiadały silnik między kołami. W 1968 roku Ivano przejął stery rodzinnej firmy. Zrezygnował z produkcji rowerów, zmodernizował zakład i wspólnie z przyjaciółmi zajął się projektowaniem zmotoryzowanych jednośladów, które szybko trafiły do produkcji. Początkowo były to maszyny o pojemności 50 ccm, rozchwytywane wówczas przez młodzież. Od początku działalności w motocyklowym biznesie Aprilia wykorzystywała w swoich jednośladach silniki innych producentów. Pierwszymi pojazdami, które trafiły do sprzedaży były motorynka Daniela z dwusuwowym silnikiem Gyromat oraz sportowy motorower, choć lepiej byłoby nazwać go motocyklem, Colibri. Napędzany silnikiem Morini Colibri wyglądał jak rasowy motocykl sportowy. Miał lekką, wąską sylwetkę, chromowane wąskie błotniki i podnoszący moc "gruszkowaty" wydech. Taki motorower musiał u ówczesnych nastolatków wzbudzać wzmożony ślinotok. Interesy szły więc dobrze, a kiedy w 1970 roku zadebiutował pierwszy model enduro o nazwie Scarabeo sprawy zaczęły nabierać tempa. Scarabeo napędzany był silnikiem Morini, który osiągał moc 6 KM przy 8500 obr./min. Za jego sterami każdy małolat musiał czuć się jak gwiazda motocrossu. Maszynka szybko podbiła rynek i była też z powodzeniem używana do startu w zawodach. W 1971 roku pojawiła się wersja z silnikiem o pojemności 125 ccm, co było pierwszym krokiem do wejścia na rynek motocykli o większej pojemności. W owym czasie w motocyklach Aprilii oprócz silników Morini montowano również jednostki napędowe marek Hiro, Sachs i Minarelli.
Sukces modelu Scarabeo zachęcił Ivano Beggio do intensywniejszego wejścia w sport terenowy. Powstał profesjonalny motocykl motocrossowy, początkowo z silnikiem Sachs o pojemności 125 ccm. Pierwsze starty w Mistrzostwach Włoch miały miejsce w 1974 roku. Rok później powołano "Reparto Corse" - dział wyścigowy Aprilii. W 1976 roku zatrudniono utalentowanego zawodnika Ivana Alborghettiego, z którym pracowano nad nowymi motocyklami crossowymi w klasach 125 i 250. Rok później Ivan Alborghetti wywalczył tytuł Mistrza Włoch w obu klasach. W kolejnym roku Alborghetti zajął szóste miejsce w Motocrossowych Mistrzostwach Świata w klasie 125. Na bazie motocykla, którym ścigał się Alborghetti powstały nowe motocykle - crossowy ZX 125 i enduro RC 125. Te maszyny napędzane dwusuwowym silnikiem Hiro sprzedawały się jak ciepłe bułeczki napełniając kasę fabrycznego działu wyścigowego. Rozwijano również produkcję jednośladów o pojemności 50 ccm, a także większych maszyn offroadowych.
W latach 80. oprócz motocykli enduro i crossowych powstawały również nowe motocykle szosowe. W 1981 roku z modelem TL 320 Aprilia weszła także na rynek motocykli trialowych. Jedenaście lat później Tommy Ahvala wygrał Puchar Świata w Trialu na motocyklu Aprilia Climber.
W 1983 roku wprowadzono sportowy model szosowy ST 125 napędzany chłodzonym cieczą silnikiem dwusuwowym. Rok później powstała jeszcze bardziej sportowa wersja STX. Fabryka angażowała się w rajdy cross country: Djerba 500, Rajd Maroka, Rajd Tuaregów i rajd Sardynii.
W 1985 roku Aprilia nawiązała współpracę z austriacką firmą Rotax, która stała się głównym dostawcą silników. Otworzyło to możliwość rozwoju czterosuwowych modeli o coraz większej pojemności, a także rozwój motocykli wyścigowych. Pierwszym czterosuwowym modelem Aprilii było enduro ETX 350 napędzane jednocylindrowym silnikiem OHC z czterozaworową głowicą.
Ivano Beggio widział duży potencjał rynkowy w budowie szosowych replik maszyn wyścigowych. Takie dwusuwowe maszyny klas 125 i 250 miały się niebawem stać bardzo popularne.
23 marca 1985 roku Aprilia z kierowcą fabrycznym Lorisem Reggianim zadebiutowała w Grand Prix 250 na torze Kyalami. Debiut wypadł zupełnie przyzwoicie, Loris finiszował na dwunastej pozycji. W drugiej połowie sezonu podczas wyścigów w Rijece i w Imoli włoski zawodnik stanął na trzecim miejscu podium. Pierwsze sukcesy w Grand Prix natychmiast skonsumowano tworząc repliki wyścigowe. W 1986 roku zaprezentowano Aprilię AF1 - szosową stodwudziestkępiątkę do złudzenia przypominającą motocykl Reggianiego. W tym samym roku kierowca fabryczny Aprilii uległ ciężkiemu wypadkowi, ale mimo to udało mu się wywalczyć dwa drugie miejsca w wyścigach w Jugosławii i Austrii. Rok później w San Marino Loris Reggani wywalczył dla Aprlii pierwsze zwycięstwo w GP 250. W 1988 roku Aprilia wystawiła również motocykl w klasie GP 125, na którym Corrado Catalan wywalczył trzecie miejsce podczas Grand Prix Francji. Jak miało się wkrótce okazać Aprilia stała się marką, która wprowadziła wielu młodych utalentowanych zawodników do grona wyścigowej elity. Tacy motocykliści jak Max Biaggi, Loris Capirossi, Alessandro Gramigni, Jorge Lorenzo, Manuel Poggiali czy Kazuto Sakata zapisali się na trwale w historii wyścigów motocyklowych.
Zaangażowanie w wyścigi Grand Prix bynajmniej nie przysłoniły Aprilii innych gałęzi motocyklizmu. W 1986 roku firma wypuściła swoje turystyczne enduro wyglądem nawiązujące do dakarowych rajdówek. Aprilia Tuareg adresowana była do entuzjastów offroadowych wypraw i była oferowana w wersjach o pojemności 350 i 600 ccm. Nie zaniedbywano również rynku skuterowego. W 1993 roku zaprezentowano nowy skuter Scarabeo. Dzięki temu, że skuter posadzony był na dużych kołach odznaczał się dobrymi własnościami prowadzenia i szybko zdobył popularność. Oferowano go z silnikami dwusuwowym i czterosuwowymi o pojemnościach od 50 do 500 ccm. Inne skuterowe szlagiery włoskiej marki to Amico, Leonardo, Gulliver i SR.
W 1992 roku Aprilia nawiązała współpracę z BMW i to właśnie w jej zakładach montowano BMW F 650, które napędzane było jednocylindrowym silnikiem Rotax. W tym samym roku w Aprlii Pegaso pojawił się nowy silnik o pojemności 650 ccm z pięciozaworową głowicą. Motocykl okazał się dużym rynkowym sukcesem. Włoskiemu producentowi wiodło się bardzo dobrze, kasy firmy były pełne, księgowi mogli być zadowoleni. W tych warunkach Aprilię stać było na ekstrawaganckie projekty takie jak Aprilia Moto 6.5 - motocykl zaprojektowany przez słynnego projektanta Philippe’a Starcka. Szosowa odważnie stylizowana maszyna z silnikiem z modelu Pegaso nie okazała się niestety komercyjnym sukcesem, ale jeśli szukasz nietuzinkowego motocykla z lat 90., który dodatkowo świetnie sprawdza się w mieście i na bocznych krętych drogach, to nie znajdziesz nic bardziej oryginalnego. W 1992 roku w skuterze Amico LK i motocyklu Pegaso 125 po raz pierwszy zastosowano dwusuwowe silniki wyposażone w katalizatory.
Również lata 90. były dla Aprilii pasmem sukcesów w wyścigach motocyklowych. W 1992 roku Alessandro Gramigni zdobył dla włoskiej marki pierwszy tytuł Mistrza Świata w klasie 125, a dwa lata później kolejny tytuł zdobył Kazuto Sakata. W klasie 250 Max Biggi zdobył dla Aprilii trzy tytuły mistrzowskie z rzędu w latach 1994-96. W 1998 roku Loris Capirossi dołączył kolejny tytuł w klasie 250. Również Valentino Rossi zdobył pierwsze dwa spośród swoich dziewięciu tytułów mistrzowskich w siodle Aprilii. W 1997 roku w klasie 125 i w 1999 roku w klasie 250. Za sukcesami sportowymi przyszły sukcesy komercyjne. Napędzane mocnymi dwusuwami szosowe repliki wyścigówek RS 125 i RS 250 sprzedawały się świetnie. Jeśli byłeś zwariowanym na punkcie motocykli włoskim nastolatkiem, nie marzyłeś wtedy o Hondzie czy Yamasze, ale właśnie o Aprilii. W 1994 roku Aprilia zadebiutowała w klasie królewskiej Grand Prix. Wyścigowy motocykl tej klasy miał silnik V2, taki sam jak w wyścigówce 250, ale rozwiercony do 380 ccm. Liczono na to że niska waga i prostota konstrukcji będą atutem w walce z potężnymi japońskimi V4 500 ccm. Tak się jednak nie stało i najlepszym wynikiem jaki udało się uzyskać w królewskiej klasie było trzecie miejsce w Assen w 1997 roku. Wywalczył je Doriano Romboni jadąc motocyklem, który miał silnik powiększony do 430 ccm. W mniejszych klasach Aprilii wiodło się nadal znakomicie. W 2000 roku Mistrzem Świata w klasie 125 został Roberto Locatelli, w 2002 roku Marco Melandri zdobył tytuł w klasie 250, a w 2003 roku powtórzył ten sukces Manuel Poggiali.
W 1998 roku Aprilia wypuszcza swój pierwszy motocykl sportowy kategorii Superbike - RSV Mille. Jest on napędzany mocnym silnikiem 1000 ccm V2 Rotaxa. Później gama motocykli napędzanych tym silnikiem rozszerza się o sportowo- turystyczny model Falco zastąpiony w 2001 przez RST 1000 Futura. W tym samym roku paletę modeli rozszerza duże turystyczne enduro ETV 1000 Caponord. W 2002 roku dołącza sportowy naked Tuono.
Ivano Beggio uskrzydlony sukcesami sportowymi i sprzedażowymi postanawia zostać czołowym producentem motocykli w Europie. W tym celu w 2002 roku przejmuje włoskie marki Moto Guzzi i Laverda. Niestety taka ekspansja często kończy się źle. Ogromne inwestycje podkopały finanse firmy, a jakby tego było mało włoski rynek skuterów właśnie zaczął się kurczyć. Również w sporcie nie szło już tak dobrze jak dawniej. Aprilia wystawiła RSV Mille do Mistrzostw Świata Superbike w 1999 roku. Rok później Troy Corser odniósł kilka zwycięstw za sterami Aprilii, wygrał również wyścig w Walencji i na Philip Island w 2001 roku, ale tytułu nie udało się wywalczyć. W 2003 roku Aprlila wycofała się z mistrzostw Świata Superbike, by skupić się na MotoGP. Wspólnie z firmą Cosworth stworzono motocykl RS Cube zgodny z regulaminem nowej klasy królewskiej. Miał trzycylindrowy czterosuwowy silnik o pojemności 990 ccm. Maszyna przepełniona nowoczesnymi technologiami osiągała moc 225 KM i była wówczas najmocniejszym motocyklem w stawce. RS Cube miał pneumatyczny rozrząd, system Ride-by-Wire i kontrolę trakcji. Gary McCoy, Colin Edwards, Noriyuki Haga, Regis Laconi i Jeremy McWilliams nie byli jednak w stanie pokonać Hondy RC 211V. Projekt wyścigowy MotoGP mocno nadszarpnął fundusze Aprilii i z końcem 2004 toku firma wycofała się z udziału w królewskiej klasie Grand Prix.
Sytuacja finansowa imperium Ivano Beggio stała się niewesoła i jeszcze w tym samym roku dostrzegł on jedyną szansę ratunku w sprzedaży swoich marek koncernowi Piaggio który zainwestował duży kapitał w nowy nabytek, w tym w dział wyścigowy, dzięki czemu Aprliia w 2006 roku zdobyła pięć tytułów Mistrza Świata. Po wprowadzeniu kategorii Moto3 Aprilia wycofała się z rywalizacji w mniejszych klasach Grand Prix, ale nadal pozostawała aktywna w wyścigach motocyklowych. Max Biaggi zdobył tytuł Mistrza Świata Superbike w 2010 i 2012 roku, a Sylvain Guintoli w 2014 roku. W 2015 roku Lorenzo Savadori dodał do zbioru trofeów Mistrzostwo Świata w klasie Superstock 1000, w której Aprilia zdobyła również mistrzostwo producentów.
Mając na koncie łącznie 56 tytułów Mistrza Świata Aprilia po dziś dzień utrzymuje rekord największej liczby wygranych wyścigów GP spośród wszystkich europejskich producentów. Najwyższą jak do tej pory lokatę w królewskiej klasie MotoGP osiągnął w 2022 roku hiszpański zawodnik Aleix Espargarȯ. Zakończył sezon na czwartej pozycji dosiadając motocykla Aprilia RS-GP. Do listy sukcesów w sporcie motocyklowym Aprilia może również doliczyć Mistrzostwo Świata Supermoto w latach 2004, 2006 i 2011.
Ivano Beggio, twórca motocyklowego sukcesu włoskiej marki, zmarł w 2018 roku w wieku 73 lat, ale jego wielki entuzjazm nadal tkwi w motocyklach i skuterach opuszczających fabrykę w Noale.


Komentarze
Poka¿ wszystkie komentarze